Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.  Kliknij "Zamknij" aby zaakceptować naszą politykę.

[Zamknij]

Zgłoszenia zewnętrzne sygnalistów

Informacja dotycząca zasad zgłoszenia zewnętrznego w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego (zgłoszenie zewnętrzne sygnalisty) podstawa prawna: art. 48 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz. U.2024 poz. 928)

Uwaga: Poniższa informacja dotyczy wyłącznie zgłoszeń kierowanych do organów publicznych.

I.  Dane kontaktowe umożliwiające dokonanie zgłoszenia zewnętrznego.

Dane adresowe:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15, 00-071 Warszawa
Adres poczty elektronicznej: sygnalista@kultura(dot)gov(dot)pl

Zgłoszenia zewnętrzne mogą być dokonywane ustnie lub pisemnie:

  1. zgłoszenie zewnętrzne ustne może być dokonane na wniosek zgłaszającego podczas bezpośredniego spotkania zorganizowanego w terminie 7 dni od dnia otrzymania tego wniosku;
  2. zgłoszenie zewnętrzne pisemne może być dokonane poprzez:
    a) przekazanie formularza zgłoszenia zewnętrznego listem poleconym w podwójnej kopercie z dopiskiem na kopercie wewnętrznej „zgłoszenie zewnętrzne sygnalisty”.
    b) przesłanie listu elektronicznego na adres poczty elektronicznej: sygnalista@kultura(dot)gov(dot)pl

W przypadku gdy zgłoszenie dotyczy stwierdzenia naruszenia prawa przez pracownika upoważnionego do przyjęcia zgłoszenia, wówczas należy je kierować do kierownika komórki organizacyjnej właściwej do spraw kontroli. W przypadku zgłoszenia listownego na wewnętrznej kopercie należy umieścić dopisek „do rąk własnych Dyrektora Biura Audytu i Kontroli”.

Zgłoszenie dokonywane jest za pomocą formularza, którego wzór stanowi załącznik nr 3 do Procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych oraz podejmowania działań następczych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, stanowiącej załącznik do zarządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 23 grudnia 2024 r. zmieniające zarządzenie w sprawie Procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

II. Warunki objęcia sygnalisty ochroną.

  1. Zgłaszający jest osobą fizyczną.
  2. Zgłoszenie dotyczy naruszenia prawa, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz. U. poz. 928), tzn. w jednym z następujących obszarów:
  • korupcji;
  • zamówień publicznych;
  • usług, produktów i rynków finansowych;
  • przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
  • bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
  • bezpieczeństwa transportu;
  • ochrony środowiska;
  • ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
  • bezpieczeństwa żywności i pasz;
  • zdrowia i dobrostanu zwierząt;
  • zdrowia publicznego;
  • ochrony konsumentów;
  • ochrony prywatności i danych osobowych;
  • bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
  • interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej;
  • rynku wewnętrznego i Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych;
  • konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela – występujących w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej i niezwiązane z dziedzinami wskazanymi wyżej.
  1. Informację o naruszeniu prawa uzyskano w kontekście związanym z pracą, o którym mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, co oznacza, że sygnalistą jest osoba zaliczana do jednej z grup:

1) pracownik;
2) pracownik tymczasowy;
3) osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej;
4) przedsiębiorca;
5) prokurent;
6) akcjonariusz lub wspólnik;
7) członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej;
8) osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy;
9) stażysta;
10) wolontariusz;
11) praktykant;
12) funkcjonariusz w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280, 1429 i 1834);
13) żołnierz w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248 i 834).
Ustawę stosuje się także do osoby, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów,  co oznacza, że sygnalista podlega ochronie także:

  • przed nawiązaniem stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług,
  • lub pełnienia w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu,
  • lub pełnienia służby w podmiocie prawnym,
  • lub już po ich ustaniu.

Przepisów o objęciu ochroną sygnalistów nie stosuje się do spraw, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, w szczególności w zakresie przepisów o ochronie informacji niejawnych, tajemnicy zawodów medycznych i prawniczych, tajemnicy narady sędziowskiej, postępowania karnego – w zakresie tajemnicy postępowania przygotowawczego oraz tajemnicy rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności.

Zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, sygnalista podlega ochronie od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem, że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.

III. Procedura mająca zastosowanie w przypadku zgłoszenia zewnętrznego.

Procedurę przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych oraz podejmowania działań następczych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego regulują:

  • zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 2024 w sprawie zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego ( Dz. Urz. MKiDN poz. 105)
  • zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 2024 z dnia 23 grudnia 2024 r. zmieniające zarządzenie w sprawie Procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego ( Dz. Urz. MKiDN poz. 141).

IV. Termin przekazania informacji zwrotnej oraz rodzaj i zawartość takiej informacji.

  1. Przez informację zwrotną należy rozumieć przekazaną zgłaszającemu  informację na temat planowanych lub podjętych działań następczych wraz z uzasadnieniem ich podjęcia..
  2. Odstępuje się od przekazywania informacji zgłaszającemu jedynie w przypadku, gdy zgłaszający nie podał danych do kontaktu.
  3. Maksymalnym terminem na przekazanie zgłaszającemu informacji zwrotnej, jest termin nieprzekraczający 3 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego.
  4. W uzasadnionych przypadkach przekazuje się zgłaszającemu informację zwrotną w terminie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego, po poinformowaniu o tym zgłaszającego  przed upływem terminu nieprzekraczającym 3 miesięcy od dnia przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego.
  5. Zgłaszający zostaje poinformowany także o ostatecznym wyniku postępowań wyjaśniających wszczętych na skutek zgłoszenia zewnętrznego.

V. Zasady poufności mające zastosowanie do zgłoszeń zewnętrznych.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego dokłada wszelkich starań celem zachowania poufności i zapewnia, że:

  1. dostęp do pełnej treści zgłoszenia  mają wyłącznie upoważnieni pracownicy;
  2. dane dotyczące zgłaszającego są przechowywane w zabezpieczonym miejscu, do którego dostęp mają wyłącznie osoby upoważnione;
  3. możliwość kontaktu ze zgłaszającym ma jedynie pracownik upoważniony do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych dotyczących naruszenia prawa.

VI. Zasady przetwarzania danych osobowych.

Przetwarzanie danych osobowych następuje na zasadach określonych w przepisach art. 8 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, zgodnie z którym dane osobowe sygnalisty, pozwalające na ustalenie jego tożsamości, nie podlegają ujawnieniu nieupoważnionym osobom, chyba że za wyraźną zgodą sygnalisty.

Powyższego przepisu nie stosuje się w przypadku, gdy ujawnienie jest koniecznym i proporcjonalnym obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa w związku z postępowaniami wyjaśniającymi prowadzonymi przez organy publiczne lub postępowaniami przygotowawczymi lub sądowymi prowadzonymi przez sądy, w tym w celu zagwarantowania prawa do obrony przysługującego osobie, której dotyczy zgłoszenie.

Przed dokonaniem ujawnienia, właściwy organ publiczny lub właściwy sąd powiadamia o tym sygnalistę, przesyłając w postaci papierowej lub elektronicznej wyjaśnienie powodów ujawnienia jego danych osobowych, chyba że takie powiadomienie zagrozi postępowaniu wyjaśniającemu lub postępowaniu przygotowawczemu, lub sądowemu.

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego po otrzymaniu zgłoszenia przetwarza dane osobowe w zakresie niezbędnym do przyjęcia zgłoszenia lub podjęcia ewentualnego działania następczego. Dane osobowe, które nie mają znaczenia dla rozpatrywania zgłoszenia, nie są zbierane, a w razie przypadkowego zebrania są niezwłocznie usuwane. Usunięcie tych danych osobowych następuje w terminie 14 dni od chwili ustalenia, że nie mają one znaczenia dla sprawy.

Przetwarzanie danych osobowych odbywa się ponadto na zasadach przetwarzania danych osobowych oraz informacjach podawanych w przypadku zbierania danych od osoby, której dane dotyczą, uregulowanych odpowiednio w art. 5 i art. 13 rozporządzenia 2016/679, art. 4 i 13 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar, w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylającej decyzję ramową Rady 2008/977/WSiSW (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 89, z późn. zm. 4 ) albo art. 15 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii i swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia rozporządzenia (WE) nr 45/2001 i decyzji nr 1247/2002/WE (Dz. Urz. UE L 295 z 21.11.2018, str. 39).

VII. Charakter działań następczych podejmowanych w związku ze zgłoszeniem zewnętrznym.

Po weryfikacji zgłoszenia, jeżeli występują przesłanki do wszczęcia postępowania wyjaśniającego , zostaje wszczęte postępowanie wyjaśniające w celu oceny prawdziwości informacji zawartych w zgłoszeniu zewnętrznym oraz w celu przeciwdziałania naruszeniu prawa będącemu przedmiotem zgłoszenia.

Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego mogą zostać wdrożone w szczególności procedury:

  1. czynności o charakterze zarządczym lub organizacyjnym;
  2. złożenia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie naruszenia dyscypliny finansów publicznych;
  3. złożenia zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa (w przypadku zgromadzenia dowodów);
  4. poinformowania właściwych służb (w przypadku niedostatecznego zgromadzenia dowodów).                          

VIII. Środki ochrony prawnej, procedury służące ochronie sygnalistów oraz warunki skorzystania z poufnej porady.

Zgodnie z art. 41 ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1534) osobie chcącej dokonać zgłoszenia naruszenia prawa przysługują nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. Nieodpłatna pomoc prawna jest organizowana przez powiat, który jest właściwy dla miejsca zamieszkania zgłaszającego.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, osobom zgłaszającym naruszenie prawa przysługuje również ochrona prawna przed stosowaniem wobec nich działań odwetowych. Środki ochrony sygnalisty obejmują zakaz działań odwetowych, tj.:

  • odmowę nawiązania stosunku pracy;
  • wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenie stosunku pracy;
  • niezawarcie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, niezawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony lub niezawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony – w przypadku gdy sygnalista miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa;
  • obniżenie wysokości wynagrodzenia za pracę;
  • wstrzymanie awansu albo pominięciu przy awansowaniu;
  • pominięcie przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą lub obniżeniu wysokości tych świadczeń;
  • przeniesienie na niższe stanowisko pracy;
  • zawieszenie w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych;
  • przekazanie innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków sygnalisty;
  • niekorzystną zmianę miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy;
  • negatywną ocenę wyników pracy lub negatywnej opinii o pracy;
  • nałożenie lub zastosowanie środka dyscyplinarnego, w tym kary finansowej, lub środka o podobnym charakterze;
  • przymus, zastraszania lub wykluczenie;
  • mobbing;
  • dyskryminację;
  • niekorzystne lub niesprawiedliwe traktowanie;
  • wstrzymanie udziału lub pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe;
  • nieuzasadnione skierowanie na badania lekarskie, w tym badania psychiatryczne, chyba że przepisy odrębne przewidują możliwość skierowania pracownika na takie badania;
  • działanie zmierzające do utrudnienia znalezienia w przyszłości pracy w danym sektorze lub w danej branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego;
  • spowodowanie straty finansowej, w tym gospodarczej, lub utraty dochodu;
  • wyrządzenie innej szkody niematerialnej, w tym naruszeniu dóbr osobistych, w szczególności dobrego imienia sygnalisty.

Pozostałe środki ochrony prawnej sygnalistów to w szczególności:

  1. Zasada, że na pracodawcy spoczywa udowodnienie, że podjęte działanie, które mogłoby zostać uznane za działanie odwetowe nie jest działaniem tego rodzaju.
  2. Odszkodowanie za dopuszczenie się działań odwetowych.
  • zgodnie z art. 14. ustawy o ochronie sygnalistów, sygnalista, wobec którego dopuszczono się działań odwetowych, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane do celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, lub prawo do zadośćuczynienia;
  • zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów osoba, która poniosła szkodę z powodu świadomego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji przez sygnalistę, ma prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych od sygnalisty, który dokonał takiego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego.
  1. Zakaz zrzeczenia się ochrony przez sygnalistę.

W przypadku stwierdzenia albo podejrzenia działań odwetowych wobec sygnalisty, osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia lub osoby powiązanej z sygnalistą, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podejmuje środki zaradcze, które zmierzają do uniemożliwienia działania odwetowego lub usunięcia jego skutków.

Osoba rozważająca dokonanie zgłoszenia zewnętrznego może skorzystać z poufnej porady w tym zakresie przez:

  • osobiste spotkanie z osobą upoważnioną w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego po uprzednim ustaleniu terminu spotkania, przy użyciu numeru telefonicznego: +48 695 310 171;
  • korespondencję elektroniczną kierowaną na adres poczty elektronicznej: sygnalista@kultura(dot)gov(dot)pl.

IX. Warunki ochrony sygnalisty przed ponoszeniem odpowiedzialności za naruszenie poufności.

Zgodnie z przepisami art. 16 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nie może stanowić podstawy odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności dyscyplinarnej lub odpowiedzialności za szkodę z tytułu naruszenia praw innych osób lub obowiązków określonych w przepisach prawa, w szczególności w przedmiocie zniesławienia, naruszenia dóbr osobistych, praw autorskich, ochrony danych osobowych oraz obowiązku zachowania tajemnicy, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa pod warunkiem, że  zgłaszający miał uzasadnione podstawy sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie publiczne jest niezbędne do ujawnienia naruszenia prawa zgodnie z ustawą. W przypadku wszczęcia postępowania prawnego dotyczącego odpowiedzialności, zgłaszający może wystąpić o umorzenie takiego postępowania. Uzyskanie informacji będących przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego lub dostęp do takich informacji nie mogą stanowić podstawy odpowiedzialności, pod warunkiem, że takie uzyskanie lub taki dostęp nie stanowią czynu zabronionego.

Należy pamiętać, że zgodnie z przepisami art. 5, tej ustawy nie stosuje się do informacji objętych:

  1. przepisami o ochronie informacji niejawnych oraz innych informacji, które nie podlegają ujawnieniu z mocy przepisów prawa powszechnie obowiązującego ze względów bezpieczeństwa publicznego;
  2. tajemnicą zawodową zawodów medycznych oraz prawniczych;
  3. tajemnicą narady sędziowskiej;
  4. postępowaniem karnym - w zakresie tajemnicy postępowania przygotowawczego oraz tajemnicy rozprawy sądowej prowadzonej z wyłączeniem jawności.

Ponadto, ustawy nie stosuje się do naruszeń prawa w zakresie zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa w rozumieniu art. 7 pkt 36 ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych, do których nie stosuje się tej ustawy, umów offsetowych zawieranych na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 2014 r. o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 1218) oraz innych środków podejmowanych w celu ochrony podstawowych lub istotnych interesów bezpieczeństwa państwa na podstawie art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Należy zaznaczyć, że organem publicznym właściwym do przyjęcia zgłoszenia zewnętrznego dotyczącego naruszenia prawa przez służby specjalne, o których mowa w art. 11 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, oraz realizacji zadań, o których mowa w rozdziale 4, jest Prezes Rady Ministrów albo Minister - Koordynator Służb Specjalnych, w przypadku jego powołania.

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, sygnalista może ponieść określone prawnie sankcje za dokonanie bezpodstawnego zgłoszenia, tj. jeżeli świadomie i celowo dokonuje zgłoszenia naruszenia prawa, które w rzeczywistości nie miało miejsca.

X. Możliwość skorzystania z procedury zgłoszeń wewnętrznych.

Zachęca się do korzystania z procedury zgłoszeń wewnętrznych podmiotu prawnego w przypadku, gdy naruszeniu prawa można skutecznie przeciwdziałać w ramach podmiotu prawnego, a  zgłaszający uważa, że nie zachodzi ryzyko działań odwetowych.

XI. Dane kontaktowe Rzecznika Praw Obywatelskich.

Zespół do spraw Sygnalistów Biura Rzecznika Praw Obywatelskich
ul. Puławska 99a,  02-595 Warszawa
Infolinia przeznaczona do dokonywania ustnych zgłoszeń zewnętrznych: (22) 20-98-499

(Formularze zgłoszeń zewnętrzych sygnalistów zostaną uruchomione 27 grudnia 2024 r. o godzinie 08:00)


Informację sporządził/a: Jakub Wiśniewski

Ostatnia aktualizacja - 24.12.2024 o godz. 13:19 przez Paulina Czubak